Sau khi công an, VKS và TAND TP Tuy Hòa (Phú Yên) kiến nghị “xử” luật sư (LS) Võ An Đôn và Sở Tư pháp tỉnh này lên kế hoạch thanh tra Văn phòng LS Đôn, Liên đoàn LS Việt Nam đã cử tổ công tác về Phú Yên xác minh. Mới đây, tổ công tác vừa có báo cáo chính thức cho liên đoàn về các nội dung kiểm tra. Đoàn LS tỉnh Phú Yêu cũng đã có văn bản gửi các cơ quan liên quan của tỉnh này thể hiện quan điểm về vụ việc.

Chúng tôi đã trao đổi với LS Trương Trọng Nghĩa, Phó Chủ tịch Liên đoàn LS Việt Nam (phụ trách công tác bảo vệ LS), xung quanh kết quả này. Dưới đây là một số thông tin do LS Trương Trọng Nghĩa cung cấp.

Ban Nội chính Tỉnh ủy: Kiến nghị không có cơ sở

Khi làm việc, liên ngành tố tụng TP Tuy Hòa cho rằng giai đoạn trước khi mở phiên tòa xử năm công an Phú Yên dùng nhục hình, LS Đôn làm đúng. Nhưng tại tòa, LS có những lời lẽ xúc phạm cơ quan tố tụng và cán bộ ngành nội chính. Những lời lẽ này không phản ánh đầy đủ trong biên bản phiên tòa là do thư ký ghi không kịp. Ngoài ra, mục đích kiến nghị là để chấn chỉnh tư cách tác nghiệp của LS Đôn chứ không phải muốn LS mất việc làm.

Sở Tư pháp tỉnh khẳng định kiến nghị trên là không đúng về thẩm quyền, vì nếu LS có vi phạm thì việc thu hồi chứng chỉ thuộc Bộ Tư pháp, việc xử lý trách nhiệm mới thuộc Đoàn LS. Còn kế hoạch thanh tra Văn phòng LS Đôn không liên quan gì đến kiến nghị của liên ngành tố tụng. Tuy nhiên, đây mới chỉ là kế hoạch ban đầu, Sở sẽ xem xét có thể dời thời điểm lại sau hoặc nếu không cần thiết thì không tiến hành nữa.

LS Võ An Đôn bên gia đình nạn nhân Ngô Thanh Kiều, người bị năm công an Phú Yên đánh chết. Ảnh: TẤN LỘC

Trong khi đó, Ban Nội chính Tỉnh ủy khẳng định với tổ công tác là kiến nghị của liên ngành là không có cơ sở, không phù hợp với quy định của pháp luật. Cơ quan này đã có cuộc họp với các ngành liên quan và thể hiện quan điểm này. Ngoài ra, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Phú Yên luôn luôn ủng hộ và tạo điều kiện cho các LS trong tỉnh hoạt động đúng pháp luật. Việc liên ngành có rút kiến nghị của mình hay không, theo Ban Nội chính, còn phải tùy thuộc vào nhận thức của họ.

Làm việc với tổ công tác, giám đốc công an tỉnh khẳng định không chỉ đạo Công an TP Tuy Hòa ký vào bản kiến nghị trên. Sau khi nghe thông tin trên báo chí, công an tỉnh đã yêu cầu Công an TP Tuy Hòa báo cáo cụ thể vì sao có kiến nghị trên nhưng đến nay vẫn chưa nhận được.

Nhận xét về vụ án dùng nhục hình, công an tỉnh cho rằng đây là bài học đau xót cho ngành công an địa phương và đã tổ chức kiểm điểm rút kinh nghiệm toàn ngành. Qua vụ án này, Công an tỉnh Phú Yên cũng đã nhận thức sâu sắc về chủ trương cải cách tư pháp và việc nâng cao vị thế vai trò của luật sư trong tố tụng.

Cũng theo công an tỉnh, nếu thực sự LS Đôn có những vi phạm như việc phát ngôn không đúng tại tòa thì các ngành tố tụng chỉ cần có văn bản hoặc trực tiếp trao đổi với Đoàn LS tỉnh đề nghị LS rút kinh nghiệm. Việc cùng nhau ký vào kiến nghị yêu cầu xử lý như trên là đi quá xa, các cơ quan nên rút lại kiến nghị trên. Về phía mình, công an tỉnh sẽ chỉ đạo Công an TP Tuy Hòa rút lại kiến nghị.

Đề nghị rút lại kiến nghị “xử” LS Đôn

Đoàn LS tỉnh cũng khẳng định việc kiến nghị xử lý LS Đôn là không chính xác. Trong báo cáo, Đoàn LS tỉnh cho rằng kiến nghị của liên ngành tố tụng Tuy Hòa là thiếu cơ sở và sai thẩm quyền. Việc kiến nghị này tạo ra dư luận không tốt. Từ đó, Đoàn LS đề nghị liên ngành phải rút lại.

Theo Đoàn LS, nếu cho rằng LS Đôn có vi phạm việc tác nghiệp tại tòa thì HĐXX nên lập biên bản ghi nhận những lời nói hành động không đúng ấy theo luật. Thực tế tòa chỉ nhắc nhở và biên bản phiên tòa cũng không thể hiện gì, trong khi đó là cơ sở pháp lý để xem xét hành vi của LS Đôn. Với những phát biểu ngoài phiên tòa thì cũng cần phải xem xét thận trọng chứ không thể dễ dàng khẳng định: “LS Đôn đã tạo thành điểm nóng không tốt trong dư luận xã hội, gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương”. Hơn nữa, việc trả lời phỏng vấn các báo, đài nước ngoài được thực hiện trong những hoàn cảnh LS Đôn bị bất ngờ, thụ động (như đang đi làm ruộng). Trong khi hoàn cảnh gia đình LS Đôn có truyền thống cách mạng, bản thân từ nhỏ không vi phạm gì về chính trị.

Tuy còn trẻ nhưng LS Đôn có ý thức trong nghề nghiệp, bảo vệ công lý, từng bào chữa miễn phí cho nhiều người nghèo. Tuy có thiếu sót trong phát biểu nhưng theo Đoàn LS tỉnh không có căn cứ và chưa đến mức phải xử lý như kiến nghị của liên ngành tố tụng Tuy Hòa. LS Đôn chỉ cần rút kinh nghiệm trong việc phát ngôn ngoài phiên tòa cũng như trả lời phỏng vấn (như cần có sự chuẩn bị trước, chặt chẽ trong ý tứ).

LS Đôn cũng cần rút kinh nghiệm

 Đối với các kiến nghị cụ thể của LS Đôn, Đoàn LS tỉnh cũng đã có đánh giá cụ thể. Chẳng hạn yêu cầu khởi tố viện trưởng VKSND TP Tuy Hòa thì có phần chưa chuẩn và thỏa đáng, phản ứng của viện trưởng là có cơ sở. Tuy nhiên, kiến nghị là quyền của LS tại tòa, việc chấp nhận hay không lại là chuyện khác. Còn kiến nghị khởi tố ông Lê Đức Hoàn (lúc ấy đang là phó trưởng Công an TP Tuy Hòa) là đúng và thực tế sau khi tòa phúc thẩm hủy án, cơ quan tố tụng đã khởi tố, truy tố ông Hoàn về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

LS Đôn từng đề nghị nguyên giám đốc công an tỉnh “nên từ chức”. Đây cũng là đề nghị phù hợp. Vì vụ án thể hiện sai phạm nghiêm trọng của ngành công an trong tỉnh, với tư cách là người đứng đầu ngành lúc đó thì LS đề nghị như vậy là có thể chấp nhận được… Từ đó, Đoàn LS tỉnh kết luận không có cơ sở để kết luận LS Đôn lợi dụng việc hành nghề có lời lẽ thiếu văn hóa, xúc phạm đến người tham gia tố tụng và nhiều cán bộ lãnh đạo đương nhiệm…

Tuy nhiên, LS Đôn cũng cần nghiêm túc rút kinh nghiệm về những thiếu sót trong phát ngôn và ứng xử tại tòa như đã phân tích.